Monica Messina
kunsttherapeute en animator bij het therapeutische activiteitencentrum van de Fond-Roy-kliniek.
Ja, voor mij zijn kunst en zorg volledig verenigbaar, maar het is nuttig om een onderscheid te maken tussen "kunsttherapie" en "artistieke workshops" in het algemeen, en in het bijzonder in een instelling.
Wat naar mijn mening anders is, zijn allereerst de betreffende processen en doelstellingen, maar tevens de opleiding van de begeleiders, of het nu kunstenaars zijn of niet. Ik denk namelijk dat het belangrijk is om te weten tot wat we ons verhouden, d.w.z. te herkennen of we te maken hebben met psychose of neurose, om zo het verloop van de sessies zo goed mogelijk te kunnen aanpassen aan de noden.
De kunsttherapeut wordt gevraagd om een persoon of een groep te begeleiden, rond specifieke problematieken, op diens/hun verzoek of op voorschrift, als aanvullend instrument op een meer conventioneel psychotherapeutische aanpak.
Hij/zij is opgeleid om de persoon of groep te begeleiden in therapeutisch werk, via media die hij/zij beheerst en met fenomenologische onderzoekstechnieken in relatie tot de productie van de persoon of groep.
Het belangrijkste in een kunsttherapeutische aanpak is het proces, niet het eindproduct. Als het resultaat er mag zijn, dan kan dat zeker een pluspunt betekenen voor het zelfvertrouwen van de makers, maar het is geen prioriteit. Bovendien is het vaak beter om media te gebruiken die mensen niet helemaal beheersen. Aan de andere kant is het onderzoeken van wat er gebeurt tijdens de productie de basis van het kunsttherapeutisch werk.
Kunsttherapietechnieken zijn nuttig wanneer taal ontbreekt of onmogelijk is of wanneer het uitspreken van woorden ondraaglijk blijkt. In die situaties komt het ‘doen’ het onbewuste helpen, maar niet op gelijk welke manier! Is dit "zorg"? Ja !
Kunst en het beoefenen van een kunstvorm, welke vorm dan ook, bevordert naar mijn bescheiden mening het welzijn.
De organisator van de artistieke workshop brengt door zijn of haar knowhow en passie kostbare steun en hulp, niet alleen bij het ontdekken van een of meer materialen of media, maar ook bij het gebruik hiervan, door middel van diverse en gevarieerde individuele en/of collectieve projecten.
Er wordt tijdens de hele productie bijzondere aandacht besteed aan het realiseren van een bevredigend resultaat en dit gebeurt onder opperste concentratie.
Valt het feit zich verrast te voelen, verbaasd of tevreden over de eventuele ontdekking van een nieuwe vaardigheid of materiaal, of het hervinden van plezier bij het schilderen, tekenen, beeldhouwen, schrijven , enz. onder ‘zorg’? Ja !
In beide gevallen ben ik er vast van overtuigd dat creativiteit veerkracht aanzwengelt, zowel in een therapeutische als artistieke context.
Monica Messina
