Innoverende projekten en inspirerende praktijken
9 oktober 2019

Tijdens de week van de geestelijke gezondheid, georganiseerd door CRéSaM, werkte En Route Wallonie samen met het Réseau Santé Namur (gezondheidsnetwerk Namen) voor een workshop rond het thema: “Wederzijdse ondersteuning door de ogen van de gebruikers. Innovatieve projecten en inspirerende praktijken”.

Met 47 waren we om van gedachten te wisselen en te praten over herstel door de ogen van de gebruikers, en over de rol van wederzijdse ondersteuning.

De ondersteuning die mensen in vergelijkbare situaties (lotgenoten) kunnen bieden, kan zeer waardevol zijn. Gebruikers van zorgvoorzieningen en gespreksgroepen wijzen op meerdere voordelen: ervaringen in verband met de psychische stoornis delen, mogelijkheden voor vooruitgang op de weg naar herstel bepalen, en hoop wekken. Dit kunnen lotgenoten via hun levenservaringen bijdragen.

De focus van de workshop was tweeledig. Allereerst verkenden we verschillende mogelijke toepassingen van de lessen die werden getrokken uit de ervaringen, en de vertegenwoordiging van gebruikers in de groepen voor wederzijdse ondersteuning. Daarna getuigden de gebruikers over de steun van een lotgenoot op hun weg naar herstel.

Didier de Riemaecker, coördinator van het Réseau Santé Namur opende de workshop met een presentatie over wederzijdse ondersteuning, één van de strategische hoofdlijnen van het netwerk 107. In Namen bestaat heel wat ervaring op het gebied van wederzijdse ondersteuning, via betaald werk, vrijwilligerswerk of stages. Dit toont aan dat er oprechte belangstelling bestaat bij de partners van het netwerk, evenals inzicht in de bijdrage die wederzijdse ondersteuning kan leveren aan zorgbenaderingen met het oog op een betere levenskwaliteit van personen op weg naar herstel.

Stéphane Waha van En Route Wallonie benadrukte op zijn beurt twee belangrijke punten. Er bestaat niet slechts één manier om ervaringsdeskundigheid toe te passen of één manier van wederzijdse ondersteuning. Er bestaan meerdere methoden die afhankelijk zijn van de context, de mensen, de teams of de instellingen. Als het om wederzijdse ondersteuning gaat, bestaat bovendien een tendens om de standpunten van de teams en de lotgenoten te presenteren. Nog te weinig krijgen de gebruikers het woord. Dat was een doelstelling van deze workshop: dat de gebruikers zouden getuigen en de kans zouden grijpen op de voorgrond te treden. Dankzij het team van het CFR La Charnière in Namen, kon deze uitdaging worden aangegaan. Zes begunstigden waren bereid het woord te nemen tijdens videofilmpjes die werden geprojecteerd!

Véronique behandelde de vertegenwoordiging van de gebruikers vanuit haar ervaring met het Réseau Santé Namur en Psytoyens, met name de zaken die het werk vereenvoudigen of net bemoeilijken, en hoe de vertegenwoordiging beter kan worden georganiseerd. Michaël stelde het Maison des usagers de Namur (MDU) voor, de ruimte die het biedt voor ontmoeting en ondersteuning, en de rol die het speelt bij het bijeenbrengen van de standpunten van de gebruikers.

François presenteerde la Bulle d’OxyGEM uit Bergen. Dit is een initiatief van gebruikers die een gezellige ontmoetingsplek tot stand wensen te brengen voor mensen die te maken hebben of hadden met geestelijke gezondheidsproblemen. De voorziening wordt gezamenlijk beheerd door gebruikers en professionals, in een dynamiek van participatieve empowerment.

Jean-Pierre vertelde over zijn ervaring bij een praatgroep die hem ondersteunde bij zijn herstelproces na een burn-out. Door de uitwisseling met mensen die hetzelfde meemaken of meemaakten, voelen ze zich sterker en kunnen ze vooruitgang boeken. Stéphane lichtte dan weer de rol van de praatgroepen toe, vanuit zijn ervaring als begeleider van de Naamse groep van Le Funambule, die gespreksgroepen organiseert voor mensen met een bipolaire stoornis en hun naasten.

Nadien volgden drie getuigenissen over wederzijdse ondersteuning in Naamse instellingen. Volgens hetzelfde principe. Eerst een videogetuigenis van een gebruiker die vertelde over zijn herstelproces, waarbij de ontmoeting met een lotgenoot ervoor zorgde dat hij vertrouwen kreeg, hoop vond en beter in staat was om zijn herstel in handen te nemen met de hulp van professionals. Vervolgens de bijdrage van de ondersteunende lotgenoot of lotgenote die zijn of haar visie deelde over de wederzijdse ondersteuning en de rol ten aanzien van de gebruikers. Tot slot de voorstelling van het team over de werkfilosofie waarbij de wederzijdse ondersteuning naadloos aansluit.

Léo, Axel en Benjamin van het CFR Phénix (verslavingen) stelden hun praktijk voor die al meer dan 20 jaar een beroep doet op “ex-en”, aansluitend op de getuigenis van Fabrice (gebruiker). Séverine (gebruikster), Charline en Sibylle stelden La Charnière voor (CFR geestelijke gezondheid), waar wederzijdse ondersteuning vanaf het begin integraal deel uitmaakte van het project. Quentin (gebruiker) en Stéphane bespraken daarna het project met betrekking tot het centrum voor therapeutische activiteiten (CAdences) van het neuropsychiatrisch centrum Saint-Martin te Namen. Met de betrokkenheid van een lotgenoot ontwikkelden de gebruikers en het team samen een gemeenschappelijke visie over de werking van de ruimte CAdences, met name voor de co-creatie van een huishoudelijk reglement.

Stéphane sloot de middag af door het netwerk voor wederzijdse ondersteuning En Route Wallonie voor te stellen, evenals de ondersteuning die het biedt, zowel aan de lotgenoten zelf als aan de teams die de wederzijdse ondersteuning willen ervaren.

De namiddag was rijkelijk gevuld. De getuigenissen waren ontroerend en vaak aangrijpend. De video’s die voor deze gelegenheid werden opgenomen zijn weldra beschikbaar op de FB-pagina van En Route: https://www.facebook.com/groups/351323958670558/?ref=bookmarks

Links: foto’s van het evenement: https://www.facebook.com/cresam.be/posts/960177314316534

Réseau Santé Namur: http://www.reseausantenamur.be/

Maison des usagers Les Colibris: https://www.facebook.com/MDUNamur/

Le Funambule: https://www.facebook.com/LeFunambule.bipolaire/ en http://www.funambuleinfo.be/index.php/accueil/

CFR La Charnière: http://www.reseausantenamur.be/initiatives/c-r-f-la-charniere

CFR Phénix: http://www.asblphenix.be/

CAdences (NPC Saint-Martin): https://www.cp-st-martin.be/centre-neuro-psychiatrique-saint-martin/20/l-espace-cadences.html#centre+activites+therapeutiques+cadences+st+martin+dave

En Route Wallonie: www.pair-aidance.be en https://www.facebook.com/groups/351323958670558/?ref=bookmarks

Stéphane Waha