Housing First

Om permanent onderdak te verkrijgen, moeten daklozen momenteel regelmatig bewijzen dat ze er klaar voor zijn en voldoende gemotiveerd. Sommigen voldoen nooit aan deze voorwaarden omwille van hun talrijke kwetsbaarheden (geestelijke gezondheid, verslavingen, verbroken sociale banden, enz.), en dit ondanks dat huisvesting een basisrecht is dat door onze grondwet wordt gegarandeerd.

Housing First oftewel "eerst onderdak" keert dit proces om, door aan dakloze mensen met zowel ernstige psychiatrische als verslavingsproblemen rechtstreekse toegang tot een permanente individuele woning te bieden. De accommodatie wordt gecombineerd met multidisciplinaire ondersteuning op maat van de behoeften van de persoon, om deze transitie op lange termijn te verzekeren.

Het doel van deze aanpak is om in de eerste plaats te focussen op de structurerende effecten en voordelen van huisvesting, zodat effectiever gewerkt kan worden aan andere aspecten van het leven van de persoon (gezondheid, administratie, sociale en familiebanden, enz.). Met andere woorden, Housing First is verankerd in het principe van basistoegang tot huisvesting, dat een sleutelelement blijkt te zijn in het herstel van de persoon binnen de gemeenschap.

Eens je over een woning beschikt, hoef je niet langer je dagen en nachten te slijten op zoek naar onderdak, eten, een douche of gewoon menselijk contact. Mensen die een ‘thuis’ hebben en de nodige privacy, kunnen hun leven terug opbouwen, hun waardigheid herwinnen en zich geleidelijk weer integreren. Het hebben van een vast adres helpt hen ook toegang te krijgen tot sociale rechten.

Mobiele en multidisciplinaire ondersteuning (arts, psycholoog, maatschappelijk werker, peer-supportmedewerker, verslavingsdeskundige enz.) wordt ingesteld zodra de persoon de woning betrekt. Deze ondersteuning is aangepast aan de specifieke behoeften van de persoon, wordt in onderling overleg aangeboden en bijgestuurd naargelang de noden (de begeleiding kan bij momenten intensief zijn). Dit maakt het mogelijk om thuis -- en vervolgens bij de juiste diensten -- een antwoord te bieden op de vragen en behoeften van de persoon, evenals een aantal tools aan te reiken om de persoon terug in zijn kracht te brengen.

Psycho-medisch-sociale ondersteuning staat los van de aspecten die verband houden met huisvesting: mocht de persoon het huis verlaten, blijft de ondersteuning behouden, om de band met de persoon niet te verbreken. En als de ondersteuning wordt opgeschort, blijft de persoon het recht op zijn woning behouden.

Housing First is volledig verankerd in de principes van zelfbeschikking (de persoon beslist vrij over de domeinen waarin hij of zij vooruitgang wenst te boeken), participatie (het doel is de persoon volledig te betrekken bij wat er voor hem of haar gedaan wordt) en co-constructie (het ondersteunings-team bouwt stap voor stap, in overleg met de persoon, een levensproject).

En Housing First werkt: 90% van de begelijd mensen blijft in de aangeboden woning! Naarmate de dagen, weken en maanden verstrijken, verwerft de persoon vaardigheden om in een woning te verblijven, zijn dagelijkse leven te structureren en verder te kijken dan wat vandaag of morgen brengt. Onderdak voor iedereen en onvoorwaardelijk is dus de boodschap!

Muriel Allart
(Coordinatrice Housing First; Smes)